Instagram’dan komik kedi videoları izlemek için kullandığınız akıllı telefonunuzun bir dönemler insanları uzaya çıkarmak için kullanılan donanımlardan daha güçlü bir yonga seti ile donatıldığını düşünebiliyor musunuz?
2024 yılı itibarıyla mobil yonga seti pazarının performans liderlerini alfabetik olarak Apple A17 Pro, MediaTek Dimensity 9300, Qualcomm Snapdragon 8 Gen 3 ve Samsung Exynos 2400 olarak sıralayabiliriz.
Bu modellerin tümü çok çekirdekli mimariler üzerine inşa edilmiş durumda ancak kimi tek çekirdekli testlerde diğerlerinden daha iyi performans gösterirken kimi çok çekirdekli testlerde diğerlerinden daha iyi performans gösterebiliyor.
Çift çekirdekli işlemci kullanan ilk akıllı telefonlar LG Optimus 2X öncülüğünde 2010 yılından itibaren ortaya çıkmaya başladı. Daha öncesinde çoğu akıllı telefon maksimum 1,4 GHz’e ulaşan tek çekirdekli işlemcilerden güç alıyordu.
O zamandan bu yana mobil işlemcilerdeki çekirdek sayısı da giderek artmaya devam etti. Günümüzde üst düzey mobil işlemcilerde sekiz çekirdekli kurulum yaygın norm haline gelse de altı çekirdekli ve dört çekirdekli işlemciler de hala varlığını sürdürmeye devam ediyor.
Hatta iPhone 15 Pro ve iPhone 15 Pro Max modellerine güç veren A17 Pro’nun da altı çekirdekli bir kuruluma sahip olduğunu hatırlatmak isterim.
Elbette bir işlemciyi diğerleri ile karşılaştırırken ele almanız gereken pek çok faktör olduğundan yalnızca çekirdek sayısına dayanarak hangisinin daha iyi performans göstereceğini tahmin etmek pek de mümkün değildir. Bu konu hakkındaki ayrıntıları İşlemci (CPU) Nedir? Ne İşe Yarar? Nasıl Çalışır? isimli rehberimiz üzerinden inceleyebilirsiniz.
Günümüzde hangi akıllı telefonu satın alırsanız alın, satın aldığınız akıllı telefon çok çekirdekli bir işlemci ile kutudan çıkacaktır.
Ancak bir noktada hala akıllı telefonlardaki tek çekirdekli işlemci ile çok çekirdekli işlemci arasında ne tür farkların olduğunu düşünmekten geceleri gözününe uyku girmiyor olabilir. En nihayetinde neden birden fazla çekirdeğe ihtiyacınız olsun ki?
Tek Çekirdekli İşlemci ile Çok Çekirdekli İşlemci Arasındaki Fark Nedir?
Geçtiğimiz birkaç sene içinde akıllı telefonlar oldukça ince hale geldiler. Bu oldukça mutlu edici bir gelişme çünkü hangimiz elimizde bir tür tuğla taşımak isteriz ki?
Ancak denklemin öteki tarafında akıllı telefonunuzun toplam hacminin daraldığını unutmayın. Bu bizim için birkaç açıdan önemli: İlki, artık ısı ile baş edebilmek için daha sınırlı bir alan var ve bunun sonucunda termal yetenekler daha kısıtlı hale geldi. İkincisi, bu sınırlı alanda kullanacağınız bataryanın da çeşitli açılardan sınırlandırılması gerekecek.
Tüm bu nedenlerden ötürü mobil donanım üreticileri güç verimliliği üzerine sıkı çalışmalar yürütür. Eh, bir akıllı telefondan söz ederken en çok güç tüketen bileşen yonga seti olacaktır.
Bir mobil işlemcinin güç tüketimi üç ana faktör tarafından belirlenir: devrelerin kapasitansı (C), devrelerin voltajı (V) ve saat frekansı (f).
Formül tam olarak P = C V² f şeklinde yazılabilir.
Bu durumda frekansı iki kat artırmak güç tüketimini de iki kart artıracaktır ancak daha kritik olanı voltajdır çünkü nihai güç tüketimi voltajın karesi ile hesaplandığından voltajı iki katına artırmak güç tüketimini dört kat arttırır.
- 2 * 2² * 2 = 16
- C iki kat artar: 4 * 2² * 2 = 32
- f iki kat artar: 2 * 2² * 4 = 32
- V iki kat artar: 2 * 4² * 2 = 64
Şimdi varsayımsal olarak tek çekirdekli bir işlemcinin güç tüketimini ele alalım. Burada işleri olabildiğince basit tutmak için değerlerin her birini “1” olarak ele alacağız. Bunun gerçek dünyadan bir örnek olmadığını unutmayın.
Bu durumda nihai güç tüketimi P = 1 * 1² * 1 = 1 olacaktır.
Şimdi de tek çekirdekli bir işlemci ile çift çekirdekli bir işlemci arasındaki farkı görmek için formülü çift çekirdekli bir işlemci için ele alalım.
Artık elimizde daha fazla devre olduğundan kapasitans artacaktır. C artık 1 yerine 2 olmalı ancak diğer çeşitli devreleri de kapsaması için bu değeri 2,2 olarak kabul edeceğim.
Her iki senaryonun da nihai durumda aynı performansı vermesini istediğimizden frekansı yarı oranında düşürecek ve 0,5 değerini kullanacağım. Frekansı düşürmek voltajı da düşürecektir. Dikkatli bir hesaplama için 0,6 değerini kullanalım.
Bu durumda nihai güç tüketimi P = 2,2 * 0,6² * 0,5 = 0,396 ya da kabaca 0,4 olacaktır.
Şimdi, teorik açıdan ele aldığımızda bu çift çekirdekli işlemci ham işlem gücü açısından iki kat saat hızında çalışan bir tek çekirdekli işlemci ile aynı miktarda hesaplama yapabilir ancak bu sırada %60 daha az güç kullanır. İşte, çok çekirdekli çözümleri çekici kılan nokta da tam olarak budur.
Elbette bu varsayımın temel desteklerinden birisi kullandığınız yazılımın çoklu iş parçacığını desteklediği düşüncesidir. Gerçekte tüm yazılımlar bu desteğe sahip değildir ancak modern yazılımların önemli bir kısmı bunu destekler.
Sonuç
Bu rehberimizde akıllı telefonlardaki tek çekirdekli işlemci ile çok çekirdekli işlemci arasındaki farkı temel bir düzlemde ele aldık.
Nihai olarak çok çekirdekli kurulumun tek çekirdekli kurulumdan yalnızca daha performanslı olmakla kalmadığını, aynı zamanda eşit şartlar altında bile önemli ölçüde daha az güç tükettiğini ve verimliliğe katkıda bulunduğunu fark etmiş olmalısınız.
Peki siz bu rehberimizde yer alan bilgiler hakkında ne düşünüyorsunuz? Konu hakkındaki görüşlerinizi hemen aşağıda bulunan yorumlar sekmesinden bizlerle ve diğer okurlarımızla paylaşmayı ihmal etmeyin.