İşlemci (CPU), sisteminizdeki işletim sisteminden, programlardan ve diğer bileşenlerden gelen talimatları işleyen ve yürüten bileşendir.
CPU Nedir? Ne İşe Yarar? Nasıl Çalışır? isimli rehberimizde de ele aldığımız üzere CPU, entegre devreler aracılığıyla elektrik akışını kontrol eden ve dolaylı olarak enerji kaybına ve ısı dönüşümüne neden olan mikroskobik düzeydeki milyarlarca transistörden oluşur.
Bu nedenle her CPU en sıradan görevleri yerine getirirken bile entropinin, termodinamiğin ve Joule yasasının gereği olarak bir miktar ısınır.
Elbette bu ısınmanın ölçüsünü belirleyen birkaç önemli faktör bulunur:
Örneğin gerçek zamanlı bir video düzenleme işlemi yaptığınızda ya da açık dünya haritasına sahip bir oyun oynadığınızda işlemcinizi basit bir metin dokümanı düzenlemeye kıyasla daha çok yorarsınız.
Ayrıca daha güçlü CPU’lar başta daha yüksek termal tasarım gücü, çoklu işleme, hız aşırtma ve daha yüksek veri yolu hızından ötürü daha çok ısınma eğilimi gösterir.
Elbette kullandığınız dizüstü ya da masaüstü bilgisayarın tam olarak nasıl tasarlandığı da hava akışının sağlanması ve ısının dağıtılması bakımndan önemlidir.
Evet, her CPU bir miktar ısınsa da sisteminize ve kullanım senaryonuza bağlı olarak beklemeniz gereken bir üst sıcaklık limiti vardır.
CPU’nuz oyun oynarken üzerinde yumurta pişirmek için ideal hale gelebilir ancak internet tarayıcısında dolaşırken o kadar da ısınmaması gerekir. (Tabii ki oyun oynarken de belirli bir sıcaklık limitinin altında kalmak istersiniz.)
CPU’nuzun olması gerektiği gibi çalıştığından emin olmak için sıcaklık değerlerini belirli aralıklarla kontrol etmeniz gerekir.
Neyse ki bu oldukça kolaydır çünkü modern CPU’lar yerleşik dijital sıcaklık sensörleri ile donatılmıştır. Bu nedenle ihtiyacınız olan tek şey uygun bir yazılım yüklemekten ibaret olacaktır.
Peki İşlemci (CPU) sıcaklığı nasıl ölçülür ve sağlıklı bir sistemde İşlemci (CPU) sıcaklığı kaç derece olmalı? Gelin bu soruların yanıtlarına daha yakından göz atalım.
İşlemci (CPU) Sıcaklığı Nasıl Ölçülür?
- HWiNFO Yazılımını İndirin
- HWiNFO Yazılımını Çalıştırın
- CPU Sıcaklığını Kontrol Edin
CPU sıcaklığını ölçmek için kullanabileceğiniz pek çok program bulunmaktadır. Bunların bir kısmını HWiNFO, Core Temp, NZXT Cam, AIDA 64, HWMonitor, Intel eXtreme Tuning Utility (XTU) ve AMD Ryzen Master olarak sıralamamız mümkündür.
Geek tarafından oluşturulan bu içerik hiçbir marka, ajans ve kişi tarafından desteklenmemiştir. Güvenilir Deneyim Politikası’nın bir parçası olarak tüm sponsorlu içeriklerimizi açık ve görünür bir şekilde “Sponsorlu” etiketi ile işaretliyoruz.
Bu rehberimizde süreci daha aşina olduğumuz bir araç olduğundan dolayı HWiNFO üzerinden ele alacağız ancak diğer araçların da kullanım açısından oldukça pratik olduğunu belirtmek isterim. Siz isteğinize bağlı olarak az önce sıraladığım diğer araçları da kullanabilirsiniz.
1- HWiNFO Yazılımını İndirin
HWiNFO yazılımını sisteminize indirmek için resmi internet sitesindeki indirme bağlantılarını kullanabilirsiniz: HWiNFO İndir
Portable sürüm tıkla ve çalıştır mantığında olduğundan ve herhangi bir kurulum gerektirmediğinden ötürü bu sürümü indirmenizi tavsiye ederim.
Free Download butonunun üstüne geldiğinizde sizden belirli bir indirme kaynağı seçmeniz istenecektir. Bunlardan dilediğiniz bir tanesini seçerek üstüne basabilirsiniz. Ardından indirme işlemi otomatik olarak başlatılacak ve araç bir (.zip) dosyayı olarak sisteminize indirilecektir.
2- HWiNFO Yazılımını Çalıştırın
HWiNFO Portable sürümünü indirdikten sonra (.zip) dosyasını dışarı çıkartmanız gerekecek. Dosyanın içinda HWiNFO32.EXE ve HWiNFO64.EXE olmak üzere iki farklı dosya göreceksiniz.
Sisteminiz 32-bit ise HWiNFO32.EXE sürümünü kullanmanız gerekecektir. Sisteminiz 64-bit ise HWiNFO64.EXE sürümünü kullanmanız gerekecektir.
Sisteminizin 32-bit mi 64-bit mi olduğundan emin değilseniz Ayarlar -> Sistem -> Hakkında adımlarını takip edin ve Cihaz Özellikleri başlığı altındaki Sistem Türü kutucuğunu kontrol edin.
Windows 11 ile birlikte 32-bit kullanımının kalktığını da hatırlatmak isterim. Yani bilgisayarınız Windows 11 işletim sistemi kullanıyorsa zaten zorunlu olarak 64-bit olacaktır.
Hangi sürümü kullandığınızdan emin olduktan sonra yapmanız gereken tek şey ilgili sürümün üzerine iki kez tıklamak olacaktır.
HWiNFO başlatıldıktan sonra karşınıza küçük bir kutucuk çıkacaktır. Burada Başlangıç butonuna basarak devam edebilirsiniz.
HWiNFO oldukça kapsamlı bir araç ancak bu rehber nezdinde yapmanız gereken ek bir ayar ya da işaretlemeniz gereken ek bir kutucuk yok.
İleride bu programı daha aktif bir şekilde kullanmak isterseniz kendi istekleriniz doğrultusunda ek ayarlar seçebilir ve düzenlemeler yapabilirsiniz.
3- CPU Sıcaklığını Kontrol Edin
HWiNFO bir sonraki adımda üç farklı pencereden oluşan bir panel sunacak.
Bu pencerelerden biri (orta büyüklükte olan) kısa bir sistem özeti sunarken diğeri (en büyük olan) sistem hakkında çok daha ayrıntılı bilgiler içerir. Ayrıca sadece CPU çekirdekleri için ayrılmış çok daha küçük bir pencere daha var.
CPU’nun sensör verilerine erişmek için küçük ve orta pencereleri kapatın. Ardından en büyük pencerenin üzerinde yer alan menüden Sensörler butonuna tıklayın.
Sensörler menüsüne tıkladıktan sonra açılan Sensör Durumu isimli pencerenin CPU [#0] sekmelerini inceleyerek CPU’nuzun mevcut sıcaklığını kontrol edebilirsiniz.
Sisteminizin normal kullanım sırasındaki sıcaklık değerlerini kontrol etmek için aracı arka planda açık bırakabilir ve zaman zaman kontrol edebilirsiniz ancak sisteminizin yük altındaki sıcaklık değerlerini de kontrol etmenizi öneririm.
Başka bir deyişle CPU’nuzun sınırlarını zorladığınızda onun tam olarak ne kadar ısınabileceğini keşfetmekten bahsediyorum. Bunun için stres testi programı olarak da bilinen özel programlardan destek alabilirsiniz.
Windows 10 ve Windows 11 için en ideal seçenek yaklaşık 30 dakikalık bir Prime95 testi olacaktır ancak aynı zamanda uzun bir oyun sekansının ardından da sıcaklık değerlerini kontrol edebilirsiniz: Prime95 İndir
İşlemci (CPU) Sıcaklığı Kaç Derece Olmalı?
- Boşta: 0 – 50 °C
- Yük Altında: < 80 °C
CPU için ideal sıcaklık değerlerini belirleyen birden fazla faktör bulunur ancak sıcaklığın hafif yük altında 0 ila 50 °C aralığında, ağır yük altında ise 80 °C’den daha düşük olması beklenir.
Her CPU eşit yaratılmadığından bazı CPU’lar belirli senaryolarda diğerlerinden daha sıcak ya da daha soğuk performans gösterebilir.
Ayrıca dizüstü bilgisayarlarda termal tasarım ve havalandırma olanakları daha kısıtlı olduğundan ortalama sıcaklık değerleri daha yüksek olma eğilimindedir.
İşlemci (CPU) Isınma Sorunu Nasıl Çözülür?
CPU’nuz için ortalama sıcaklık değerlerini ölçtükten ve bu değerleri diğer kullanıcılar ile karşılaştırdıktan sonra bir şeylerin doğru olmadığını düşünüyorsanız dikkate almanız gereken birkaç önemli nokta vardır:
Öncelikli olarak bilgisayarınızın temiz ve tozlardan arındırılmış olduğundan emin olun. Bakılacak noktalardan birisi de fanlar ve filtrelerdir. Bu alanlarda biriken toz yığını hava akışını önemli ölçüde azaltabilir.
Bilgisayarınızın performans modunda çalıştığından emin olun. Fanların tam performansta çalışıp çalışmadığını ve başka bir ön ayar yapılıp yapılmadığını kontrol edin.
CPU’nuzun termal macunu eskidiyse termal macunu yenileme zamanı gelmiş olabilir. İdeal olarak her yıl bir kere termal macun değişimi yapmalısınız.
CPU soğutucusu kullanmıyorsanız veya CPU’nuz için yetersiz bir soğutucu kullanıyorsanız yeni bir soğutucu satın almayı düşünebilirsiniz.
Sonuç
Bu rehberimizde İşlemci (CPU) Sıcaklığı Nasıl Ölçülür? sorusunu ayrıntılı bir şekilde ele aldık. Windows işletim sistemine sahip cihazlarda yalnızca birkaç adımda sıcaklık değerlerini öğrenmek mümkündür.
Bu değerleri belirli aralıklarla kontrol etmek arka planda herhangi bir sorun olup olmadığını takip etmenize yardımcı olur.
Peki siz bu rehberimizde yer alan bilgiler hakkında ne düşünüyorsunuz ve sizin sisteminizdeki ortalama sıcaklık değerleri nasıl çıktı?
Konu hakkındaki görüşlerinizi hemen aşağıda bulunan yorumlar sekmesi üzerinden bizlerle ve diğer okurlarımızla paylaşmayı ihmal etmeyin.